خاتم ولایت همه‌ی آن‌چه را که بشر براى ولی‌الله‌شدن نیاز دارد در وجود خود متجلّى ساخته و همه‌ی ابعاد باطنى انسان را از بیگانگى به یگانگى می‌کشاند.
همان‌طور که نتیجه‌ی کارِ تمام انبیاء به‌صورت کامل در مقام خاتم نبوّت جلوه کرده و همه‌ی آن‌چه بشر در رابطه با نبوّت نیاز دارد در خاتم نبوّت موجود است، تمام آن‌چه انسان براى ولىُّ‌اللّه شدن نیاز دارد در وجود مبارک خاتم ولایت متجلّى است. اگر انسان با حقیقتِ خود ارتباط نداشته باشد با جنبه‌هایی مرتبط می‌شود که با او بیگانه‌اند و لذا خوشىهایش خوشى‌هایی است که دشمن او محسوب می‌شوند. انسانى که به ولىُّ‌اللّه نزدیک نشده و با نظر به آن حضرت راه نظر به حقیقتِ جان خود را هموار نکرده ناخودآگاه در بیگانگى با خود به‌سر مىبرد و از اصلِ اصیلِ خود دور می‌افتد، چون اصالتهاى هر انسانى در وجود مبارک امام زمانg مجتمع شده، همان چیزهایى که انسان‌ها با آن چیزها انسان‌اند و بدون آن‌ها انسان نیستند. به تعبیر امیرالمؤمنینu شبیه مردان هستند ولی مردانگی در شخصیتشان نیست. هرچه مىخواهند باشند، انسانیت در آن‌ها گمشده و در نتیجه از خود گمشده‌اند، زیرا نفهمیدند گمشده‌ی هر انسانى حجت الهی است و نظر به امام، به‌معنی پیداکردن خود است. کربلا نشان داد وقتی زندگی مردم از درک حقیقت امام جدا شد هیچ‌یک از گرایش‌های آن‌ها حتی نماز خواندن و قرآن خواندن آن‌ها فایده‌ای برای آن‌ها به‌بار نمی‌آورد تا آن‌جا که امکان ارتکاب بدترین جنایات برای آن‌ها سهل می‌شود، یا باید بگوییم اسلامیت آن‌ها چنین اقتضایی را داشت که مسلمانان با امام خود آن کار را انجام دادند و یا باید بپذیریم اسلامِ منهای امام، هیچ نتیجه‌ای ندارد و بدون ولایت امام معصوم انسان به هر باطلی تن می‌دهد.
خداوند طوری دنیا را ساخت تا مسلمانان در چشمه‌ی ولایتِ ائمه‌ی هدیh به مقام ولىّالهى برسند و از اولیا‌ءالله شوند، ولی آن‌طور که شایسته بود به امامان نظر نکردند و اهدافى که خداوند براى مسلمانان در نظر گرفته بود براى آن‌ها بی‌وَجه شد. انسانِ بی امام به چیز دیگری دل می‌بندد که نیاز اصلی او نیست و نمی‌فهمد آن‌چه نزد ائمهh است همه‌ی آن چیزی است که نیاز دارد. راستى وقتى بشریّت از ائمه‌ی خداh روى گرداند جز این میماند که باید مدتى در کوره‌ی تاریخ، عذابِ دورى از ولایت اولیاء معصوم را تجربه کند؟ به تعبیر مقام معظم رهبری«حفظه‌الله»:
«همین محدودیتهایى که امروز به شکل پنهان ارادهى انسان‌ها را به زنجیر مىکشند، این‌ها یک‌روز به‌صورت آشکار بوده است. این تور احاطهکنندهى بر اراده، حرکت و حیات انسان، امروز ریزتر بافته شده، از خیوط و نخهاى باریک‌ترى استفاده شده و با مهارت بیشترى به آب انداخته مىشود. آن روز این مهارتها نبود؛ اما آشکارتر و قلدرمآبانهتر بود. پس نیازهاى بشر تفاوتى نکرده است.»
اگر آن دست به دست شدن امانت نبوى و گسترش کمّى و کیفى متناسب و درست، انجام مىگرفت، امروز بشر این نیازها را گذرانده بود (نیازهاى فراوان دیگرى ممکن بود براى بشر پیش بیاید که امروز ما آن نیازها را حتىّ نمىشناسیم) آن نیازها ممکن بود باشد؛ امّا دیگر اینقدر ابتدایى نبود. امروز ما و جامعهى بشرى، هم‌چنان در دوران نیازهاى ابتدایى بشرى قرار داریم. در دنیا گرسنگى هست، تبعیض هست - کم هم نیست؛ بلکه گسترده است، به یک جا هم تعلق ندارد؛ بلکه همه‌جا هست- زورگویى هست، ولایت نابحق انسان‌ها بر انسان‌ها هست؛ همان چیزهایى که چهار هزار سال پیش، دو هزار سال پیش به شکلهاى دیگرى وجود داشته است. امروز هم بشر گرفتار همین چیزهاست و فقط رنگها عوض شده است. «غدیر» شروع آن روندى بود که مىتوانست بشر را از این مرحله خارج کند و به یک مرحلهى دیگرى وارد کند. آن وقت نیازهاى لطیفتر و برترى، و خواهشها و عشقهاى به مراتب بالاترى، چالش اصلى بشر را تشکیل مىداد.»[1]
انسان خلق شده است تا به مقام قرب الهی برسد و ولىّاللّه شود. تا در ابدیت خود مسیر «اِلَیهِ راجِعُون» را به‌راحتی طی کند. در قرآن به انسان خطاب شده «اَلا اِنَّ اَوْلِیاءَاللَّهِ لاخَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلاهُمْ یَحْزَنُونَ»[2] بدانید اولیاء الهی را نه خوفِ از آینده تهدید می‌کند و نه غمِ برای گذشته. به این معنی که اگر شما از اولیاء الهی بشوید خوف و حزنی به‌سوى شما نمی‌آید. سپس می‌فرماید: کسانی به این مقام می‌رسند که «آمنوا و کانوا یتَّقُون» ایمان بیاورند و اهل تقوی بوده باشند که مصداق کامل تقوی امامان معصوم‌اند. پس راه ولىّاللّه شدنِ انسان ائمه‌ی معصومینh هستند اما وقتى بشریّت مقام امامان را به‌عنوان مسیر اُنس با خدا نشناخت و عملاً آن‌ها را از متن زندگی خود به حاشیه راند و به غیبت فرستاد، دوران غیبت شروع شد. چقدر سخت است که امامِ انسان غایب باشد، و راه ولىّاللّهشدن در حجاب رود. از وقتی که راه متصّل‌شدنِ انسان‌ها به آسمان در غیبت فرو رفت سرگردانی بشر شروع شد و با انواع محرومیت‌ها روبه‌روگشت، بدون آن‌که منشأ آن‌ها را بشناسد.
در زمان غیبت اگر بشر بفهمد چه چیزی را باید بخواهد و با پشت کردن به اولیاء الهى چه چیزی را از دست مىدهد، به مقام انتظار و آمادگى خواهد رسید. در مقام انتظار است که نه از آن‌چه باید بیابد چشم برمىدارد، و نه به آن‌چه هست و حاصل دورى از مقام ولایت است دل‌خوش مىکند.
مقام انتظار مقامى است که انسان مىفهمد بدون ولایتِ اولیاء چه اندازه از حقیقت دور است و چگونه از مسیر اُنسِ با عالم غیب بیرون است و با ظهور ولایت حضرت بقیة اللهg به چه درجاتی مىرسد، و این حداقل تجربهاى است که بشر باید در دوره‌ی غیبت کسب کرده باشد تا برایش روشن شود به‌واقع جانِ جانش در پرده‌ی غیبت است و از این تنگنا به تنگ آمده و آه و فریادش از این غیبت به آسمان بلند است.
- ۹۰/۰۹/۲۴